حسابداری بهای تمام شده کالا و خدمات
مقدمه
بهای تمام شده در شرکت ها یکی از مهمترین ابزار های مالی در حسابداری می باشد که بر اساس آن شرکت ها میتوانند با محاسبه بهای کالای تمام شده خدمات یا محصول خود را جهت فروش ارزش گذاری نموده و در نهایت با محاسبه سود مورد نظر خود برای تولید آن محصول تصمیمات مالی مهمی را بگیرند.
مدیران میتوانند با استفاده از ابزار های مالی، مانند بهای تمام شده محصولات در برنامه ریزی، نظارت و بررسی برآیند عملیات، در مراحل مختلف نظارتی و برنامه ریزی فعالیت بعنوان یک بازوی قدرتمند مدیریتی استفاده، تا به اهداف سازمانی دست پیدا نمایند.
این شاخه از حسابداری، مدیریت را در جمع آوری اطلاعات راجع به امور و هزینه های دستمزد کارمندان و هزینه های مواد تولیدی و سایز هزینه ها یاری می کند و همچنین مدیر میتواند اطلاعات لازم برای خرید، توسعه، ساخت و یا تعویض ابزار آلات و تاسیسات و ماشینآلات پیشرفته را برای تحقق اهداف خود کسب کند.
تعریف بهای تمام شده و وظایف آن
بهای تمام شده زیر مجموعه ای از حسابداری می باشد که وظیفه آن ارائه روش هایی برای ارزیابی و کنترل بهای تمام شده کالا و خدمات با استفاده از روش های آنالیز گزارش ها و بررسی روند تولید که تمامی کسب و کار ها و شرکت ها اعم از خدمات، بازرگانی، پیمانکاری، تولیدی و صنعتی برای مدیریت هزینه های خود به آن نیاز دارند.
ارزیابی داده ها و موجودی ها برای رسیدن به بهای تمام شده، تکنیک های مختلفی مانند هزینه های استاندارد، آنالیز و واریانس، راهنمایی مدیران برای تصمیم گیری های ن هایی و ایجاد و رسیدن به اهداف ن هایی سازمان، برقرار کردن روش های مختلف و کنترل آن ها برای رسیدن به روش قابل قبولی برای کاهش هزینه ها، کنترل میزان موجودی ها و ارزیابی آنها به جهت قیمت گذاری و هزینه آن ها، پیش بینی کردن هزینه هایی که در یک دوره خاص برای تولید محصول انجام میپذیرد که باعث جمع آوری و جداسازی هزینه ها و تفکیک هرکدام از آن ها می شود از جمله وظایف بهای تمام شده می باشد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده
استفاده از حسابداری بهای تمام شده و نتایج آن نه تنها برای شرکت های تولیدی می باشد، بلکه برای موسسات دیگری همچون بیمارستان ها، مراکز آموزشی، مراکز دولتی، مؤسسات خدماتی، شرکت های هواپیمایی و همچنین عمده فروش ها، خرده فروشان نیز میتوانند برای حساب کردن بهای تمام شده کالا و مدیریت کالا یا خدمات استفاده کنند. از اطلاعات مورد نیاز برای حسابداری بهای تمام شده در قسمت خدمات میتوان به داشتن گزارشات، یادداشت ها، فاکتور ها، رسید های موجود، حواله هایی که از انبار دریافت شده، حواله نقل و انتقالات داخلی، گزارش های ساعات کار تولیدی و غیر تولیدی و وقت تلف شده، آمار مشخصات فیزیکی انبار، کارخانه، تجهیزات، برق و قبوض مصرفی کارخانه، تجهیزات، آمار های کارکنان اشاره نمود.
شرکت های حمل و نقل کالا و مسافران نیز میتوانند با استفاده از حسابداری بهای تمام شده هزینه های خود را شناسایی کنند. همچنین مؤسسات آموزشی با استفاده از شیوه های گوناگون از طریق حسابداری بهای تمام شده میتوانند هزینه آموزش به یک دانش آموز را در یک دوره واحد شناسایی کنند.

اصطلاحات حسابداری بهای تمام شده
تمامی فنون ها و کارهای مختلف، اصطلاحات خاص و مخصوص خود را دارند که یادگیری آن ها باعث فراگیری آسانتری خواهد بود، که به برخی از رایج ترین آن ها در اینجا اشاره خواهیم کرد:
۱- کالای در جریان ساخت، به اجناسی گفته می شود که تولید آن ها هنوز به پایان نرسیده و نیمه کاره است.
۲- کالای ساخته شده، به اجناسی گفته می شود که تولید شده اند و برای فروش آماده هستند.
۳ـ هزینه یابی تولید، به بهای تمام شده اجناس تولید شده و موجودی جنس در حال تولید گویند.
۴- عوامل بهای تمام شده، عبارت از هزینه هایی که برای تولید کالا یا خدمات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم مصرف شده و شامل اجناس اولیه، حقوق کارکنان و هزینه های غیره ساخت محصول می باشد.
۵- تولید، عبارت است از تغییر مواد اولیه و تبدیل آن به کالای مصرفی، به گونه ای که بعد از این تغییر شکل ظاهری، مواد اولیه را به کالای تولید شده تبدیل گردد.
۶- مواد مستقیم به موادی میگویند که کالا را از آن ها میسازیم و جنس و ماهیت کالای تولید شده را شکل میدهند و در فرآیند عوامل بهای تمام شده کالا پرهزینه ترین عامل میباشد.
۷- دستمزد مستقیم، دستمزد عوامل و کارکنانی که در ساخت آن محصول به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نقش داشتند.
۸- هزینه های غیر مستقیم (سربار)، هزینه های هستند که به مصرف می رسند اما مستقیماً در تولید نقشی ندارند. هزینه اجاره ساختمان، هزینه گاز و برق و … و اصطحلاک های دیگر.
حسابداری بهای تمام شده و جایگاه آن
در مؤسسات تولیدی، با توجه به زیاد بودن فعالیت ها، تخصصی بودن قضیه هزینه یابی و جداکردن هزینه ها، محاسبه بهای تمام شده محصولات ساخته شده و رسیدن به هدف های مورد نیاز، ایجاد دایره حسابداری بهای تمام شده ضرورت می یابد.
دایره حسابداری مالی
دایره حسابداری مالی، وضعیت مالی شرکت را با توجه به عملکردها و اطلاعات به دست می آورد و نشان دهنده این است که شرکت چه عملکردی داشته و به چه نتایجی رسیده ولی دایره حسابداری بهای تمام شده به جزئیات فعالیت های خدماتی، تولیدی و هزینه ها میپردازد و نتیجه آن را به صورت گزارش مصرف مواد های اولیه، زمانی که برای ساخت آن محصول گذاشته شده، ساعات کاری، وقت های تلف شده قیمت های جنس ساخته شده و در حال ساخت در اختیار مدیر میگذارد.
بعنوان مثال هزینه های متداول برای بهای تمام شده کالای وارداتی به شرح ذیل می باشد.
- هزینه خود کالا (بهای تمام شده محصول)
- هزینه بازرسی کیفی محصول
- خدمات حمل و نقل و باربری
- بیمه باربری
- هزینه بازرسی محصول
- هزینه انبار داری
- هزینه های گمرکی
- قیمت تمام شده
هزینه های گمرکی شامل موارد زیر است:
الف- هزینه هایی که قبل از گمرک باید پرداخت شود.
- هزینه صدور ترخیصیه به سازمان کشتیرانی
- هزینه توقف و نگهداری محصول در انبار تا زمان ترخیص آن
- سپرده گذاری انجام شده برای وثیقه کانتینر (اگر محصول در کانتینر باشد).
ب- هزینه هایی که در گمرک انجام شده.
- «ارزش پروفرما * نرخ ارز * درصد تعرفه کالا».
- هزینه های اندکی از قبیل : انبار، پرینت اظ هارنامه، قبض الکترونیکی، لاک و مهر
- هزینه های آزمایشگاهی (در صورتی که کالا اجبار به آزمایشگاه داشته باشد).
- هزینه انبارداری و صدور بیجک که بر اساس جدول شرکت های انبار عمومی است.
- هزینه استاندارد به مقیاس ۸ در هزار ( بر اساس پروفرما هر ۱۰۰۰ یورو معادل ۸ یورو به قیمت نرخ رسمی یورو).
ج- هزینه هایی که خارج از گمرک است و همزمان با ترخیص محصول انجام می گیرد.
- هزینه های که برای ثبت سفارش کالا انجام می شود از جمله فیش ثبت سفارش بازرگانی که چیزی حدود ۵ در هزار مبلغ پروفرما است.
- هزینه هایی که برای شخص بازرگانی انجام می شود (اگر به نام شخص ثالث وارد گردد).
- هزینه های مربوط به دستمزد ترخیص کالا میتوان اشاره نمود.
برای توضیحات بیشتر میتوانید به مقاله هزینه یابی بهای تمام شده در حسابداری صنعتی مراجعه نمایید.
جهت توضیحات بیشتر درباره خرید نرم افزار تولیدی و بهای تمام شده، اینجا کلیک کنید.
هدف از این مقاله آشنایی شما با بهای تمام شده کالا و خدمات می باشد و امیدواریم جواب بخش کوچکی از سوال هایتان را در این مقاله یافته باشید.
مقدمه
بهای تمام شده در شرکت ها یکی از مهمترین ابزار های مالی در حسابداری می باشد که بر اساس آن شرکت ها میتوانند با محاسبه بهای کالای تمام شده خدمات یا محصول خود را جهت فروش ارزش گذاری نموده و در نهایت با محاسبه سود مورد نظر خود برای تولید آن محصول تصمیمات مالی مهمی را بگیرند.
مدیران میتوانند با استفاده از ابزار های مالی، مانند بهای تمام شده محصولات در برنامه ریزی، نظارت و بررسی برآیند عملیات، در مراحل مختلف نظارتی و برنامه ریزی فعالیت بعنوان یک بازوی قدرتمند مدیریتی استفاده، تا به اهداف سازمانی دست پیدا نمایند.
این شاخه از حسابداری، مدیریت را در جمع آوری اطلاعات راجع به امور و هزینه های دستمزد کارمندان و هزینه های مواد تولیدی و سایز هزینه ها یاری می کند و همچنین مدیر میتواند اطلاعات لازم برای خرید، توسعه، ساخت و یا تعویض ابزار آلات و تاسیسات و ماشینآلات پیشرفته را برای تحقق اهداف خود کسب کند.
تعریف بهای تمام شده و وظایف آن
بهای تمام شده زیر مجموعه ای از حسابداری می باشد که وظیفه آن ارائه روش هایی برای ارزیابی و کنترل بهای تمام شده کالا و خدمات با استفاده از روش های آنالیز گزارش ها و بررسی روند تولید که تمامی کسب و کار ها و شرکت ها اعم از خدمات، بازرگانی، پیمانکاری، تولیدی و صنعتی برای مدیریت هزینه های خود به آن نیاز دارند.
ارزیابی داده ها و موجودی ها برای رسیدن به بهای تمام شده، تکنیک های مختلفی مانند هزینه های استاندارد، آنالیز و واریانس، راهنمایی مدیران برای تصمیم گیری های ن هایی و ایجاد و رسیدن به اهداف ن هایی سازمان، برقرار کردن روش های مختلف و کنترل آن ها برای رسیدن به روش قابل قبولی برای کاهش هزینه ها، کنترل میزان موجودی ها و ارزیابی آنها به جهت قیمت گذاری و هزینه آن ها، پیش بینی کردن هزینه هایی که در یک دوره خاص برای تولید محصول انجام میپذیرد که باعث جمع آوری و جداسازی هزینه ها و تفکیک هرکدام از آن ها می شود از جمله وظایف بهای تمام شده می باشد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده
استفاده از حسابداری بهای تمام شده و نتایج آن نه تنها برای شرکت های تولیدی می باشد، بلکه برای موسسات دیگری همچون بیمارستان ها، مراکز آموزشی، مراکز دولتی، مؤسسات خدماتی، شرکت های هواپیمایی و همچنین عمده فروش ها، خرده فروشان نیز میتوانند برای حساب کردن بهای تمام شده کالا و مدیریت کالا یا خدمات استفاده کنند. از اطلاعات مورد نیاز برای حسابداری بهای تمام شده در قسمت خدمات میتوان به داشتن گزارشات، یادداشت ها، فاکتور ها، رسید های موجود، حواله هایی که از انبار دریافت شده، حواله نقل و انتقالات داخلی، گزارش های ساعات کار تولیدی و غیر تولیدی و وقت تلف شده، آمار مشخصات فیزیکی انبار، کارخانه، تجهیزات، برق و قبوض مصرفی کارخانه، تجهیزات، آمار های کارکنان اشاره نمود.
شرکت های حمل و نقل کالا و مسافران نیز میتوانند با استفاده از حسابداری بهای تمام شده هزینه های خود را شناسایی کنند. همچنین مؤسسات آموزشی با استفاده از شیوه های گوناگون از طریق حسابداری بهای تمام شده میتوانند هزینه آموزش به یک دانش آموز را در یک دوره واحد شناسایی کنند.
اصطلاحات حسابداری بهای تمام شده
تمامی فنون ها و کارهای مختلف، اصطلاحات خاص و مخصوص خود را دارند که یادگیری آن ها باعث فراگیری آسانتری خواهد بود، که به برخی از رایج ترین آن ها در اینجا اشاره خواهیم کرد:
۱- کالای در جریان ساخت، به اجناسی گفته می شود که تولید آن ها هنوز به پایان نرسیده و نیمه کاره است.
۲- کالای ساخته شده، به اجناسی گفته می شود که تولید شده اند و برای فروش آماده هستند.
۳ـ هزینه یابی تولید، به بهای تمام شده اجناس تولید شده و موجودی جنس در حال تولید گویند.
۴- عوامل بهای تمام شده، عبارت از هزینه هایی که برای تولید کالا یا خدمات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم مصرف شده و شامل اجناس اولیه، حقوق کارکنان و هزینه های غیره ساخت محصول می باشد.
۵- تولید، عبارت است از تغییر مواد اولیه و تبدیل آن به کالای مصرفی، به گونه ای که بعد از این تغییر شکل ظاهری، مواد اولیه را به کالای تولید شده تبدیل گردد.
۶- مواد مستقیم به موادی میگویند که کالا را از آن ها میسازیم و جنس و ماهیت کالای تولید شده را شکل میدهند و در فرآیند عوامل بهای تمام شده کالا پرهزینه ترین عامل میباشد.
۷- دستمزد مستقیم، دستمزد عوامل و کارکنانی که در ساخت آن محصول به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نقش داشتند.
۸- هزینه های غیر مستقیم (سربار)، هزینه های هستند که به مصرف می رسند اما مستقیماً در تولید نقشی ندارند. هزینه اجاره ساختمان، هزینه گاز و برق و … و اصطحلاک های دیگر.
حسابداری بهای تمام شده و جایگاه آن
در مؤسسات تولیدی، با توجه به زیاد بودن فعالیت ها، تخصصی بودن قضیه هزینه یابی و جداکردن هزینه ها، محاسبه بهای تمام شده محصولات ساخته شده و رسیدن به هدف های مورد نیاز، ایجاد دایره حسابداری بهای تمام شده ضرورت می یابد.
دایره حسابداری مالی
دایره حسابداری مالی، وضعیت مالی شرکت را با توجه به عملکردها و اطلاعات به دست می آورد و نشان دهنده این است که شرکت چه عملکردی داشته و به چه نتایجی رسیده ولی دایره حسابداری بهای تمام شده به جزئیات فعالیت های خدماتی، تولیدی و هزینه ها میپردازد و نتیجه آن را به صورت گزارش مصرف مواد های اولیه، زمانی که برای ساخت آن محصول گذاشته شده، ساعات کاری، وقت های تلف شده قیمت های جنس ساخته شده و در حال ساخت در اختیار مدیر میگذارد.
بعنوان مثال هزینه های متداول برای بهای تمام شده کالای وارداتی به شرح ذیل می باشد.
- هزینه خود کالا (بهای تمام شده محصول)
- هزینه بازرسی کیفی محصول
- خدمات حمل و نقل و باربری
- بیمه باربری
- هزینه بازرسی محصول
- هزینه انبار داری
- هزینه های گمرکی
- قیمت تمام شده
هزینه های گمرکی شامل موارد زیر است:
الف- هزینه هایی که قبل از گمرک باید پرداخت شود.
- هزینه صدور ترخیصیه به سازمان کشتیرانی
- هزینه توقف و نگهداری محصول در انبار تا زمان ترخیص آن
- سپرده گذاری انجام شده برای وثیقه کانتینر (اگر محصول در کانتینر باشد).
ب- هزینه هایی که در گمرک انجام شده.
- «ارزش پروفرما * نرخ ارز * درصد تعرفه کالا».
- هزینه های اندکی از قبیل : انبار، پرینت اظ هارنامه، قبض الکترونیکی، لاک و مهر
- هزینه های آزمایشگاهی (در صورتی که کالا اجبار به آزمایشگاه داشته باشد).
- هزینه انبارداری و صدور بیجک که بر اساس جدول شرکت های انبار عمومی است.
- هزینه استاندارد به مقیاس ۸ در هزار ( بر اساس پروفرما هر ۱۰۰۰ یورو معادل ۸ یورو به قیمت نرخ رسمی یورو).
ج- هزینه هایی که خارج از گمرک است و همزمان با ترخیص محصول انجام می گیرد.
- هزینه های که برای ثبت سفارش کالا انجام می شود از جمله فیش ثبت سفارش بازرگانی که چیزی حدود ۵ در هزار مبلغ پروفرما است.
- هزینه هایی که برای شخص بازرگانی انجام می شود (اگر به نام شخص ثالث وارد گردد).
- هزینه های مربوط به دستمزد ترخیص کالا میتوان اشاره نمود.
برای توضیحات بیشتر میتوانید به مقاله هزینه یابی بهای تمام شده در حسابداری صنعتی مراجعه نمایید.
جهت توضیحات بیشتر درباره خرید نرم افزار تولیدی و بهای تمام شده، اینجا کلیک کنید.
هدف از این مقاله آشنایی شما با بهای تمام شده کالا و خدمات می باشد و امیدواریم جواب بخش کوچکی از سوال هایتان را در این مقاله یافته باشید.